Leczenie

Brak w ścianie komórkowej peptydoglikanów sprawia, że C. pneumoniae wykazuje oporność na antybiotyki β-laktamowe (penicyliny i cefalosporyny). Drugim ważnym czynnikiem decydującym o skuteczności leczenia jest wewnątrzkomórkowa lokalizacja drobnoustrojów. W tej sytuacji zrozumiała jest konieczność stosowania leków o innych niż błonowy mechanizmach działania oraz cechujących się dobrą penetracją do wnętrza komórek. Do takich antybiotyków należą makrolidy, tetracykliny i chinolony.

Wiele zaleceń wskazuje na makrolidy jako leki pierwszego wyboru w leczeniu zakażeń wywołanych przez C. pneumoniae (BTS 2001, Chazan 2005, Woodhead i in. 2005). Większość antybiotyków z grupy makrolidów wykazuje takie samo lub bardzo podobne MIC w stosunku do drobnoustrojów z gatunku C. pneumoniae. Wobec dość długiego zalecanego okresu leczenia (14–21 dni) nowe generacje makrolidów wykazują przewagę nad erytromycyną, co wynika z lepszej ich tolerancji (Carbon i Pole 1999). Najbardziej aktywnym makrolidem wydaje się klarytromycyna (Allegra i Blasi 2001, Roblin i in. 1999).
Choć większość zakażeń ma łagodny i samoograniczający się charakter, a objawy ustępują także bez leczenia przyczynowego (leki przeciwbakteryjne), to jednak wiele argumentów przemawia za ich stosowaniem. Zbyt krótkie leczenie może doprowadzić do nawrotu objawów lub ich przewlekania się, co objawia się wielomiesięcznym nieraz kaszlem. Niedawno opublikowane wyniki badań Esposito i in. dowodzą, że choć wczesne wyniki leczenia ostrego zapalenia gardła i migdałków spowodowanego przez zakażenie C. pneumoniae były podobne w grupach dzieci leczonych azytromycyną i leczonych tylko objawowo, to jednak późne efekty różniły się istotnie. W okresie sześciomiesięcznej obserwacji w grupie dzieci leczonych makrolidem wykazano znamiennie mniejszą liczbę nawrotów zakażeń niż w grupie dzieci, które nie otrzymywały antybiotyku. Dotyczyło to nie tylko zakażeń górnych, ale także i dolnych dróg oddechowych (Esposito i in. 2006).

Alternatywę dla makrolidów w leczeniu zakażeń wywołanych przez C. pneumoniae stanowią fluorochinolony i tetracykliny (Guthrie 2001, Woodhead i in. 2005). Te ostatnie wykazują tak samo niskie MIC dla C. pneumoniae jak makrolidy. Ich zastosowanie napotyka jednak na pewne ograniczenia, co ma szczególne znaczenie w grupie dzieci (przeciwwskazane z powodu odkładania się leku w zębach i kościach powodującego zaburzenia ich rozwoju). Leki z grupy chinolonów wykazują w warunkach in vitro wyższe wartości MIC niż makrolidy i tetracykliny. Praktyczne znaczenie tych obserwacji jest jednak niewielkie, ponieważ wiele badań in vivo wskazuje na dobrą skuteczność tych leków (Roblin i in. 1999). Także w przypadku fluorochinolonów należy pamiętać o zastrzeżeniach co do ich stosowania u dzieci i możliwych działaniach niepożądanych.

Prowadzone są prace nad szczepionką przeciwko C. pneumoniae. Jednak pomimo prób wykorzystania różnych antygenów (LPS, główne białko błony zewnętrznej, białko błony zewnętrznej bogate w cysteinę, a także białka szoku cieplnego 60) jej immunogenność, a przede wszystkim czas działania ochronnego są jak dotychczas niezadowalające.